Süratli yenilen yemeğin sindirim sağlığı üstünde negatif tesirleri bulunduğunu belirten Dr. Öztürk, aşırı kiloluluk riskinin de arttığını söylemiş oldu.
Yemeği süratli yiyecek, sindirim sağlığını negatif etkileyen yanlış alışkanlıklardan biri…
Lokmalarını yeteri kadar çiğnemeden yutanlar, çeşitli hastalıklar ile karşı karşıya kalabiliyor…
Aşırı kiloluluk ise, yarattığı ve yaratabileceği sıhhat sorunları sebebiyle bugün dünyadaki en mühim sıhhat sorunlarının başlangıcında geliyor.
İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Mehmet Akif Öztürk, 2020 senesinde meydana getirilen bilimsel bir çalışmada süratli yiyecek yiyenlerin yavaş yiyenlere oranla doymak için daha oldukça gıda tükettiklerini ortaya çıkardığını söylemiş oldu.
İHA’nın haberine nazaran; Hollandalı bilim adamları tarafınca 60 gönüllü üstünde meydana getirilen ve 2020 senesinde neticeleri ‘American Jounal of Clinical Nutrition’ dergisinde gösterilen çalışmaya nazaran; yeme hızı ne kadar azalır, çiğneme ne kadar uzarsa doyma hissi de bir o denli azca gıdayla sağlanabiliyor.
“Süratli yiyecek yiyenlerde daha çok oranda gıda alımı daha çok kalori alımı anlama gelir”
Uzm. Dr. Mehmet Akif Öztürk’ün verdiği bilgiye nazaran süratli yiyecek yiyen insanoğlu, yavaş yiyenlere oranla daha çok aşırı kiloluluk riskine haiz.
Öztürk, yalnız bu çalışmaya nazaran bu şekilde bir genelleme yapmak doğru olmasa da bu ve benzer çalışmaların bu tezi doğruladığını belirterek şu açıklamaları yapmış oldu:
“Süratli yiyecek yiyenlerde daha çok oranda gıda alımı daha çok kalori alımı anlama gelir. Bu durum da aslına bakarsak aşırı kiloluluk için ciddi bir risk faktörü oluşturur. Sonuçta aşırı kiloluluk alınan kalori ve harcanan kalori arasındaki dengesizlikten meydana gelmektedir.”
Ağız içi duyusal maruziyet
Çalışmanın daha net anlaşılabilmesi için iki mühim terimi bilmek icap ettiğini söyleyen Uzm. Dr. Öztürk, sözlerine şöyleki devam etti:
“Bunlardan biri (ADM) Ağız içi duyusal maruziyet, doğrusu dil üstündeki reseptörler vasıtası ile algılanan duyu hissi de diyebiliriz. ADM, çiğneme süresi uzadıkça ya da katı şekilli yiyecekler ile daha yüksek düzeyde olurken, sıvı ya da püre tarzında yiyecekler ile ve çiğneme süresi azaldıkça azalmaktadır. Öteki kavram ise adından da anlaşılacağı suretiyle (YH) Yeme Hızı kavramlarıdır.”
Çalışmada temelde 4 tane grup ve bir de denetim grubunun bulunduğunu dile getiren Uzm. Dr. M. Akif Öztürk, “Gönüllüler yeme şekilleri değişik olacak şekilde gruplara ayrılarak gözlemlenmiş. Her bir grupta yer edinen gönüllüler aralıklı olarak doyum anketlerine doğal olarak tutulup hem de beslenmelerinin ilk dakikalarında ve beslenme sonunda gönüllülerin kan örnekleri alınarak kanda glikoz, insülin ghrelin ve pankreatik peptid hormon düzeyleri tespit edilmiş.” dedi.
Süratli yutulan yiyecekler tercih edilmemeli
Çalışmanın bir öteki sonucunun da yenilen yiyecek püre benzeri çiğneme gerektirmeden hızlıca yiyebilecek bir yiyecek olmadığında ağız içi duyusal maruziyet arttığından daha azca gıda maddesi ile doymanın da mümkün bulunduğunun tespit edilmesi bulunduğunu söyleyen Uzm. Dr. M. Akif Öztürk, bu açıdan bakıldığında günlük yaşantıda mecburi olmayana hallerin haricinde püre benzer biçimde hızla yutulan yiyeceklerin oldukça fazla tercih edilememesi icap ettiğini de sözlerine ekledi.
“Süratli yiyecek yiyenler, yiyecek sonrası dönemde daha acele acıkıyor”
Araştırma grubunda gözlemlenen bir öteki parametrenin de süratli yiyecek ve doygunluk içinde bir bağlantı bulunduğunu dile getiren Dr. Öztürk, “Daha çok çiğneme süresi gerektiren gıdalar ile yiyecek esnasında açlık hissi de daha azca oluyor. Bunun yanında yiyecek sonunda da tekrardan bir öğün ihtiyacı da daha azca olmaktadır. Araştırma daha süratli yiyecek yiyenler ise yiyecek sonrası dönemde daha acele acıktıklarını bizlere gösteriyor.” diye konuştu.
“Çiğneme süresinin lokma başına minimum 15 saniye olacak şekilde ayarlanmasını tavsiye ederim”
Daha yavaş yiyecek yemenin tokluk hormonu seviyelerini artırabileceği, daha acele tok hissetmeye destek olabileceği ek olarak kalori alımını azaltabileceği uyarılarında bulunan Öztürk, süratli yiyecek yeme davranışını değiştirmenin mümkün bulunduğunu da söylemiş oldu.
Ilk olarak bu mevzuda belli bir farkındalığın oluşması için mevzunun öneminin vurgulanması ve eğitimler verilmesi gerektiğine işaret eden Öztürk, “Sindirimi kolay olan, çiğnemeden yutulabilen kolay gıdalar ile beslenme yerine daha karmaşık, sindirimi ve emilimi daha yavaş daha sıhhatli gıdalarla beslenme tercih edilmelidir. Bu mevzuda bilhassa hangi gıdalar hepimiz için daha uygun ise doktor ya da diyetisyen tarafınca destek alınarak bu yönde beslenme düzenlemeleri yapılabilir. Bunun yanında çiğneme süresinin lokma başına minimum 15 saniye olacak şekilde ayarlanmasını tavsiye ederim.” dedi.
“Bir tek yavaş yiyerek kilo vermek tek başına doğal ki kafi olmayacaktır”
Daha ilkin Japonya’da bu emek harcamayı destek sunar bir benzer emek verme yapıldığını sadece Hollandalı bilim adamlarının yapmış olduğu bu son çalışmanın farkının besin alımının çeşitli aşamalarında bilhassa de ilk dakikalarında insülin seviyelerinin de ölçülmüş olması bulunduğunu söyleyen Uzm. Dr. Öztürk, bu çalışmanın ek olarak öteki çalışmalara nazaran hastaların seçimi ve sonucu etkileyebilecek şartların optimizasyonu açısından daha kapsamlı bulunduğunun da altını çizdi.
Bir tek bu çalışmaya nazaran bu şekilde bir genelleme yapmanın doğru olmasa da bu ve benzer çalışmaların bu tezi doğruladığına işaret eden Uzm. Dr. Mehmet Akif Öztürk, şu sözleri kaydetti:
“Süratli yiyecek yiyenlerde daha çok oranda gıda alımı daha çok kalori alımı anlama gelir. Bu durum da aslına bakarsak aşırı kiloluluk için ciddi bir risk faktörü oluşturur. Sonuçta aşırı kiloluluk alınan kalori ve harcanan kalori arasındaki dengesizlikten meydana gelmektedir. Bir tek yavaş yiyerek kilo vermek tek başına doğal ki kafi olmayacaktır. Sonuçta burada yalnız kalori alımının sınırlandırılması değil hem de kişiler için harcanan kalorinin de belirli bir düzeyde olması ile optimal kilo kontrolü sağlanabilir. Fakat şunu oldukça rahatça söyleyebiliriz ki yavaş yeme ile daha azca oranda besine gerekseme duymanın yanında, denetim edilebilir bir yeme davranışı oluşturarak sıhhatli beslenme yolunda bir başlangıç noktası oluşturabiliriz. Çalışmaya nazaran süratli yiyecek yiyenlerde yavaş yiyecek yiyenlere nazaran insülin salınımı yemeğin ilk dakikalarında ve sonunda daha azca oranda olmakta. Bu durum da bilhassa şeker hastalarını düşünecek olursak insülin benzer biçimde kilit öneme haiz bir hormondan daha azca yararlanma anlamına gelir.”
